Begroting 2004 eindelijk definitief vastgesteld!!

Zoals u van ons gewend bent geven wij u een impressie van de laatste raadsvergadering, sorry laatste twee raadsvergaderingen. In verband met de feestdagen komt dit verslag op een laat tijdstip maar het is daarom niet minder actueel.

De raadsvergadering van 11 december en die van 22 december zijn beiden voor het overgrote deel beheerst door de perikelen rond de begroting 2004. Tijdens de raadsvergadering van 11 december hadden eigenlijk de tarieven van alle gemeentebelastingen vastgesteld moeten worden. De raad heeft in meerderheid beslist om die vaststelling uit te stellen tot 22 december omdat de provincie onze begroting dreigde af te keuren. De provincie kan dat omdat zij belast is met het toezicht op de gemeente. Alle besluiten die betrekking hebben op de begroting moeten door de provincie gecontroleerd worden en kunnen dus door haar afgekeurd worden. Als de provincie de begroting afkeurt, betekent dat voor de gemeente dat zij geen begroting heeft en dat alle besluiten die de gemeenteraad in de loop van dat jaar neemt door de provincie beoordeeld moeten worden. Eigenlijk wordt de zeggenschap van de gemeenteraad dan nagenoeg opzij gezet en vervangen door de bevoegdheid van enkele ambtenaren van de provincie. Deze procedure heeft in ieder geval tot gevolg dat de gemeente elke vorm van slagvaardigheid verliest. Elk besluit moet eerst beoordeeld worden of het naar de provincie moet en zo ja, dan kan er pas weer iets gebeuren als de provincie haar goedkeuring geeft. Wij (in dit artikel staat "wij" voor de raadsleden van de coalitiepartijen) vonden dat we onze verantwoordelijkheid moesten nemen en een dergelijk toezicht moesten voorkomen. Wij hebben daarom twee weken de tijd genomen om een oplossing te zoeken voor dit probleem.

Die oplossing hebben we ook gevonden. Om die oplossing te begrijpen willen we eerst de besluiten rond de begroting terughalen. Een begroting die dit jaar voor het eerst volgens een nieuw principe was opgesteld en die bij de presentatie eigenlijk een ambtelijk stuk was. In die begroting werden een aantal programma's gepresenteerd. Daarbij vielen de volgende zaken op:
-Bij de uitgaven was 2% inflatie berekend voor het jaar 2004, terwijl de uitkering uit het gemeentefonds elk jaar wordt bijgesteld als de uitgaven van de nationale overheid stijgen. Dit noemt men het "accres", het is voor het grootste deel een correctie voor de inflatie. Verder kun je vraagtekens zetten bij een methode waarbij je voor het lopende jaar de gehele inflatie telt, terwijl de uitgaven toch in de loop van het hele jaar gebeuren. Sommige uitgaven worden gedaan op 2 januari en andere bijv. pas op 31 december. Gemiddeld kun je stellen dat er maximaal een half jaar inflatie berekend mag worden.
-Bij een aantal programma's stegen de uitgaven heel sterk zonder dat daar een verklaring voor gegeven werd of niet gegeven kon worden. Het programma "Bestuur" bijvoorbeeld steeg met meer dan 100.000,-- euro oftewel met 11%.
-Om de uitgaven te dekken zou de OZB met ongeveer 14% verhoogd moeten worden.

Nagenoeg de hele raad stond erg kritisch tegenover deze begroting. Twee amendementen werden aangenomen. Keerpunt'98 en het CDA hebben elkaar gevonden in een compromis en dienden een amendement in dat de volgende bijstellingen tot gevolg had:
-De uitgaven van de verschillende programma's werden in totaal met 204.000,-- euro verlaagd. Het programma "Sociale Zaken, Werk en Inkomen" werd in dit amendement ontzien, daar werd dus niet op gekort.
-De verhoging van de OZB werd geannuleerd.
-De verhoging van het rioolrecht werd een jaar uitgesteld. Dit, omdat volgend jaar de OZB voor de gebruiker wordt afgeschaft en het rioolrecht helemaal wordt opgebracht door de gebruiker. Volgend jaar zal daarom het rioolrecht in een keer verhoogd worden maar per saldo dalen dan de lasten voor de gebruiker.
De VPB diende een amendement in waarin het budget voor de WVG met 58.000,-- euro werd verhoogd. De middelen voor dit amendement werden uit de reserve gehaald.

De reactie van de provincie op de voorstellen van de raad luidde als volgt:
-de uitgaven voor de WVG moeten gebeuren uit structurele middelen. Met andere woorden, de uitgaven moeten gebeuren met geld dat elk jaar weer ontvangen wordt. De inkomsten uit de OZB belasting zijn bijvoorbeeld structurele middelen, die ontvangt de gemeente elk jaar.
-de verlagingen van de programma's waren alleen gedaan met het doel om de OBZ-belasting niet te verhogen. De korting op de programma's mag, maar dan moet de raad precies aangeven waar en hoe die besparing moet worden doorgevoerd.

Een raadslid van Keerpunt'98 en een raadslid van het CDA zijn samen met de burgemeester en de griffier op gesprek geweest bij ambtenaren van de provincie. Daar is uitvoerig gediscussieerd over de stellingen van de provincie. We kregen daar wel gedeeltelijk gelijk maar niet helemaal. We zijn dus uit Den Bosch teruggekomen in de wetenschap dat we een oplossing moesten zoeken voor het probleem dat de provincie had met de begroting van Baarle-Nassau. Voor ons stond vast dat het amendement van ons overeind moest blijven zoals het in de begrotings-raadsvergadering was aangenomen. Wij vonden en vinden dat de raad het recht heeft om besluiten te nemen over wat de gemeente gaat doen, hoe ze dat gaat doen en hoeveel dat mag kosten.

Wij hebben onze verantwoordelijkheid genomen. Wij hebben samen voorstellen uitgewerkt en aan de provincie voorgelegd. Al na een halve dag hadden we met de provincie overeenstemming. Op 22 december in de raadsvergadering na het GOB kwamen dus drie initiatiefvoorstellen van Keerpunt'98 en CDA aan de orde.
1) De dekking voor het amendement over de WVG-gelden werd omgezet in een structurele dekking. De OZB, Forensenbelasting, Toeristenbelasting enz, worden daarvoor met 4,5% verhoogd.
2) Voor de structurele dekking van de begroting wordt een "Balanssanering" van 2,5 miljoen euro doorgevoerd. Hierdoor wordt een structurele (jaarlijkse) ruimte gevonden van ruim 200.000,-- euro.
3) Er wordt een commissie ingesteld die de door de raad opgelegde korting van 204.000,-- euro verder gaat uitwerken. Deze commissie heeft de status van een rekenkamer en kan daardoor inzage in alle mogelijke ambtelijke stukken afdwingen.

Na de nodige discussie werden alle voorstellen met een ruime meerderheid aangenomen. In die discussie bleek dat er veel misverstanden bestaan over de begrippen "reserves" en "Balanssanering". In dit artikel willen we een en ander nog eens verduidelijken.
-"Reserves" is een boekhoudkundige term die gebruikt wordt in de boeken van "Rechtspersonen (bijv. een NV)" en "Publiek rechtelijke lichamen" (zoals gemeenten). Reserves zijn de tegenwaarde van: "alle bezittingen min de schulden". In een boekhouding van een privé-persoon zou je dit kunnen vergelijken met de verkoopwaarde van je huis min het bedrag van de hypotheek die er nog op zit. Het is dus zeker niet zo dat "reserves" gelijk is aan "saldo aan besteedbare middelen". Dit is de grote misvatting!!
- Een balanssanering is een operatie waarbij posten op de balans worden afgeboekt of in waarde verminderd worden. Door deze operatie daalt de waarde van de bezittingen. Omdat de reserves de waarde hebben van de bezittingen min de schulden, daalt de waarde van de reserves met eenzelfde bedrag als dat de waarde van de bezittingen daalt. Een balanssanering is dus een puur boekhoudkundige operatie. Een aantal investeringen waarvan we tot nu toe aannamen dat die een bepaalde waarde hadden, stellen we nu op een balanswaarde van nul. Daarbij geven we geen cent uit. De opmerkingen dat dit een greep uit de kas is, zijn dus helemaal ongegrond. Er verandert helemaal niets in de financiële toestand van de gemeente.
- Omdat een aantal investeringen zijn afgewaardeerd vervallen ook de jaarlijkse afschrijvingen daarvan. Daardoor ontstaat ook de structurele ruimte. In feite stoppen we hiermee het proces waarbij we jaarlijks structurele middelen omzetten in eenmalige middelen doordat op die investeringen moest worden afgeschreven. Althans voor ruim 200.000,-- euro. Bij de begroting gaat het vooral om structurele middelen.
- Het is de gemeente niet toegestaan om te pas en te onpas een balanssanering door te voeren. Omdat dit jaar de regels op de gemeentebegroting veranderen mag de gemeente zo'n sanering doorvoeren. Die verandering van de regels maken een sanering zelfs noodzakelijk. Vanaf dit jaar is de gemeente verplicht om investeringen met alleen een Maatschappelijk nut in maximaal vijf jaar af te schrijven. Wegen zijn o.a. investeringen met alleen een maatschappelijk nut. In het verleden werden die geactiveerd en in 40 of 25 jaar afgeschreven. Als we geen sanering doorvoeren zouden de oude afschrijvingen gewoon doorlopen terwijl de nieuwe investeringen in vijf jaar afgeschreven moeten zijn. Er zouden daarom dubbele lasten ontstaan. Dat kan zelfs Baarle-Nassau niet opbrengen. Wij hebben lang voor de begrotingsbehandeling al aangedrongen op zo'n sanering.

In de vergadering van 22 december werden de tarieven voor de belastingen dus vastgesteld. CDA en Keerpunt'98 hadden ook bij dit agendapunt een amendement ingediend. In dit amendement werd de 4,5% verhoging van OZB e.d. verwerkt. Dit amendement werd met grote meerderheid aangenomen. De VPB had een fout ontdekt in de berekening van de afvalstoffenheffing. Zij diende een amendement in waarin deze heffing met ¬ 18,40 werd verlaagd. Na veel overleg tussen de fracties en tussen college en ambtenaren kwamen we tot de conclusie dat de VPB gelijk had. Alle fracties hebben dit amendement daarom gesteund.

Nu de begroting 2004 eindelijk is vastgesteld zullen we het hele proces moeten evalueren.
Voor Keerpunt'98 staat vast dat er veel, heel veel fouten zijn gemaakt bij het opstellen en bij de behandeling van deze begroting. Keerpunt'98 is van mening dat we hier lering uit moeten trekken. Bij een volgende begroting zal de raad heel duidelijk procedures moeten vaststellen.

De fractie van Keerpunt'98